Na pierwszy rzut oka, z dzisiejszej perspektywy dziewiętnaste stulecie to jakaś staroświeckość, przeżytek. Gdy jednak przyjrzymy się bliżej, okaże się, że także nasz wiek korzeniami siedzi w tej niby-zamierzchłości. To wtedy narodziła się nowoczesność. Poczynając od podstawowych dla współczesnej cywilizacji wynalazków, przez fundamentalne teorie naukowe, rewolucję przemysłową, modernizację społeczną, urbanizację, nowe prądy w sztuce i polityce, na rozumieniu narodu i pojawieniu się koncepcji państwa narodowego kończąc. Tak jak Polacy nadal tkwią w rozpięciu między romantyzmem a pozytywizmem swych postaw i działań (o XIX-wiecznym rodowodzie), tak ludzkość, coraz szybciej numerująca cywilizację (2.0, 3.0…), w istocie tworzy mutacje tej bazowej.
Może najistotniejsze jest to, że w dziewiętnastym stuleciu ziemska rzeczywistość zaczęła być scalana. Ludzkość żyła wcześniej w wielu izolowanych bańkach stanowych, geograficznych, mentalnych. I oto zbiegły się w czasie rewolucje przemysłowa, francuska i techniczna. (Wiek XIX w historiografii zwykło się definiować jako długie stulecie – od szturmu na Bastylię 14 lipca 1789 r. po okopy pierwszej wojny światowej, 1914–18). Jak to ujął Alfred Whitehead, angielski filozof i matematyk (żyjący zarówno w XIX, jak i XX w.), „największym wynalazkiem XIX w. było wynalezienie metody robienia wynalazków”. Te różnorakie odkrycia splatały rozproszone płaszczyzny istnienia ludzi. Weźmy taką – z dzisiejszego punktu widzenia archaiczną – maszynę parową. Jak pisze w tym „Pomocniku” prof. Małgorzata Karpińska, ułatwiała ona ludziom pracę i w dalszej perspektywie przyczyniła się do powstania zjawiska czasu wolnego dla coraz liczniejszych grup społecznych, otwierając szeroko rynek konsumencki, ale i napędzając statki i lokomotywy, tym samym umożliwiając tanie przemieszczanie się, skracanie dystansu ludziom, towarom oraz ideom. Świat kurczył się i otwierał równocześnie.
Wróćmy zatem do korzeni, zanurzmy się w tej fascynującej i – ogólnie rzecz biorąc – pięknej epoce doniosłych zmian w niemal wszystkich dziedzinach życia ludzkości.
Jerzy Baczyński, Redaktor naczelny POLITYKI
Leszek Będkowski, Redaktor POMOCNIKÓW HISTORYCZNYCH
Polityka wydaje od kilkunastu lat cieszące się uznaniem czytelników wydania specjalne. Trzy główne linie to „Poradnik Psychologiczny”, „Niezbędnik Współczesny/Niezbędnik inteligenta” i „Pomocnik Historyczny”, a wśród pozostałych propozycji znajdują się takie jak „Trzymaj formę”, „Żyjmy lepiej” czy „Salon”.
Może najistotniejsze jest to, że w dziewiętnastym stuleciu ziemska rzeczywistość zaczęła być scalana. Ludzkość żyła wcześniej w wielu izolowanych bańkach stanowych, geograficznych, mentalnych. I oto zbiegły się w czasie rewolucje przemysłowa, francuska i techniczna. (Wiek XIX w historiografii zwykło się definiować jako długie stulecie – od szturmu na Bastylię 14 lipca 1789 r. po okopy pierwszej wojny światowej, 1914–18). Jak to ujął Alfred Whitehead, angielski filozof i matematyk (żyjący zarówno w XIX, jak i XX w.), „największym wynalazkiem XIX w. było wynalezienie metody robienia wynalazków”. Te różnorakie odkrycia splatały rozproszone płaszczyzny istnienia ludzi. Weźmy taką – z dzisiejszego punktu widzenia archaiczną – maszynę parową. Jak pisze w tym „Pomocniku” prof. Małgorzata Karpińska, ułatwiała ona ludziom pracę i w dalszej perspektywie przyczyniła się do powstania zjawiska czasu wolnego dla coraz liczniejszych grup społecznych, otwierając szeroko rynek konsumencki, ale i napędzając statki i lokomotywy, tym samym umożliwiając tanie przemieszczanie się, skracanie dystansu ludziom, towarom oraz ideom. Świat kurczył się i otwierał równocześnie.
Wróćmy zatem do korzeni, zanurzmy się w tej fascynującej i – ogólnie rzecz biorąc – pięknej epoce doniosłych zmian w niemal wszystkich dziedzinach życia ludzkości.
Jerzy Baczyński, Redaktor naczelny POLITYKI
Leszek Będkowski, Redaktor POMOCNIKÓW HISTORYCZNYCH
Polityka wydaje od kilkunastu lat cieszące się uznaniem czytelników wydania specjalne. Trzy główne linie to „Poradnik Psychologiczny”, „Niezbędnik Współczesny/Niezbędnik inteligenta” i „Pomocnik Historyczny”, a wśród pozostałych propozycji znajdują się takie jak „Trzymaj formę”, „Żyjmy lepiej” czy „Salon”.
Zapoznaj się też z najnowszym wydaniem tygodnika „Polityka”.
